Ten artykuł przeznaczony jest dla osób, które nie znają języka rosyjskiego, a muszą zamawiać, zarządzać i koordynować tłumaczenia rosyjskie. Poniżej przedstawiamy kilka prostych faktów, które pozwolą Państwu uniknąć częstych błędów i nieporozumień podczas współpracy z Państwa rosyjskimi dostawcami. Zwracamy uwagę na to, że podobne problemy występują w przypadku innych języków słowiańskich (np. ukraiński, polski, słowacki itd.), dlatego te wskazówki dotyczą nie tylko języka rosyjskiego.
NIEZLICZONE KOŃCÓWKI WYRAZÓW I SŁOWNICZEK
Jedną z najbardziej zauważalnych różnic pomiędzy językiem angielskim a rosyjskim jest to, że to samo rosyjskie słowo może mieć dziesiątki, a nawet setki odmian, co sprawia, że zarządzanie terminologią za pomocą ogólnych narzędzi QA jest bardzo trudne. W rzeczywistości, takie kontrole często powodują jedynie frustrację i nieporozumienia, a oto dlaczego tak się dzieje:
W zdaniach angielskich słowa są połączone ze sobą przyimkami w dość sztywnej strukturze, podczas gdy w języku rosyjskim zasady nie są tak ścisłe i technicznie można łączyć słowa w niemal dowolnej kolejności. Na przykład, w języku angielskim można powiedzieć "I like singing in the bathroom", ale nie można powiedzieć "I singing in the bathroom like" lub "Like singing I in the bathroom". Jednak w języku rosyjskim każdy z tych wariantów jest ważny, ponieważ każde słowo ma specyficzne zakończenie, które zachowuje jego znaczenie. Spójrz na poniższą tabelę:
Jak widać, w zdaniu rosyjskim używa się określonych końcówek do łączenia wyrazów, więc można większość części zdania ułożyć w dowolnej kolejności, a zdanie nadal będzie poprawne gramatycznie, np. "В ванной петь люблю я", "Петь люблю я в ванной", "Люблю я петь в ванной", "Я петь в ванной люблю" itd.
Aby to było możliwe, każde rosyjskie słowo może mieć dziesiątki, a nawet setki odmian. Angielskie rzeczowniki mają tylko formę liczby pojedynczej i mnogiej (np. thing, things), podczas gdy rosyjskie rzeczowniki mają 12 odmian w zależności od tego, jak są użyte w zdaniu. Angielskie czasowniki mają tylko pięć odmian (np. do, does, doing, did, done), ale w języku rosyjskim liczba odmian czasowników jest trudna nawet do policzenia, ponieważ końcówka zależy od czasu czasownika, płci, nastroju i ilości, a wszystkie te czynniki łączą się, aby stworzyć bardzo specyficzną dla danego kontekstu formę słowa.
Biorąc to wszystko pod uwagę, jeśli są Państwo odpowiedzialni za kontrolę jakości terminologii w tłumaczeniach na język rosyjski, proszę pamiętać, że hasła, które widzą Państwo w glosariuszu, są tylko jedną z wielu możliwych form słownych, a tłumacze będą je zmieniać, aby dopasować je do kontekstu. Byłoby wielkim błędem zmuszać tłumacza do używania terminu dokładnie w takiej formie, w jakiej występuje on w glosariuszu. Tłumacz może spełnić Twoją prośbę - byle tylko nie stracić klienta, ale efektem będzie doprowadzenie czytelników do łez (lub śmiechu, w zależności od poczucia humoru). Przeczytaj historię z życia wziętą z takiego przypadku.
Jeśli nie znasz języka rosyjskiego, a mimo to zarządzasz terminologią w tłumaczeniu na język rosyjski, powinieneś albo skorzystać z narzędzi QA, które rozumieją rosyjską morfologię, albo założyć, że wszystkie terminy z różnymi końcówkami są poprawne, o ile mają podobny początek i program sprawdzający pisownię nie oznaczy ich jako błędy ortograficzne. Nie poprawisz jakości, pytając ciągle tłumacza, dlaczego "nie stosuje się do glosariusza" i żądając wyjaśnień rzeczy, które byłyby oczywiste dla każdego rodzimego użytkownika języka. Jeśli będziesz nalegać i zmuszać tłumacza do przestrzegania wszystkich formalnych instrukcji, możesz po prostu zabić jakość, którą uważasz, że zapewniasz. Można również poprosić tłumacza o stworzenie glosariusza z każdą odmianą rosyjskich terminów, ale to byłoby już zbyt daleko idące posunięcie!
NIE ROZBIJAJ ZDAŃ NA CZĘŚCI;
W TŁUMACZENIU NA ROSYJSKI NIE BĘDĄ SIĘ ONE TRZYMAŁY RAZEM
Jak wspomniano powyżej, szyk wyrazów w gramatyce rosyjskiej może być zupełnie inny niż w języku angielskim. Nawet jeśli możesz zmienić kolejność słów bez łamania zasad gramatyki, każda odmiana zmienia styl tekstu i podkreśla coś innego. Możesz zmienić nastrój i ton po prostu zamieniając dwa słowa.
Dlatego też, tłumacząc na język rosyjski, musi czasem wywracać zdania do góry nogami i na drugą stronę, aby były one naturalne i płynne. To, co było końcem oryginalnego angielskiego zdania, może stanowić początek przetłumaczonego zdania rosyjskiego i odwrotnie.
W związku z tym, bardzo niebezpieczne jest dzielenie zdań na części i tłumaczenie ich oddzielnie, ponieważ po sklejeniu tych części z powrotem, rezultat może być bardzo robotyczny. Chociaż każda część może być przetłumaczona poprawnie, razem mogą one nie mieć sensu.
NIE OŚLEPIAJ TŁUMACZA;
PODAWAJ KONTEKST, BO INACZEJ MOŻESZ OTRZYMAĆ NONSENS
Choć może się to wydawać oczywiste, nie każdy zdaje sobie sprawę, że słowniki języków obcych nie zawierają nawet jednego dokładnego tłumaczenia danego słowa. To, co widzisz w słownikach, jest tylko "rozmytym dopasowaniem" słów w twoim języku: pewne znaczenie jest zawsze tracone, gdy po prostu zastępujesz angielskie słowa słowami rosyjskimi. Aby to wyjaśnić, rozważmy następujący przykład: w języku angielskim mówimy "mother-in-law", aby wskazać na matkę współmałżonka. Ale w języku rosyjskim mamy różne słowa dla "matki męża" i "matki żony". Jak więc należy przetłumaczyć "teściowa"? Słownik niewiele pomoże, ponieważ trzeba znać płeć osoby, o której teściowej jest mowa. Nie wiedząc tego, musisz zgadywać - i jest 50% szans, że się pomylisz.
Podobne rzeczy dzieją się, gdy tłumacz tłumaczy interfejs użytkownika (UI), lub kilka pojedynczych zdań, nie widząc całościowego obrazu. Na przykład, jak przetłumaczyłbyś "Email" na język rosyjski, skoro jest to samodzielne słowo? Co ono oznacza? Możliwe znaczenia/konteksty (i tłumaczenia) obejmują:
1) Etykieta na przycisku do wysyłania wiadomości e-mail (Отправить письмо)
2) Technologia komunikacyjna (Электронная почта)
3) Adres e-mail (Адрес электронной почты)
4) ...i wiele innych znaczeń...
Co więcej, gdy ten fragment tekstu UI jest częścią większego zdania, może wymagać innych zakończeń wyrazów niż te powyżej.
Co zrobi tłumacz, jeśli nie wyjaśnisz mu kontekstu? Będzie musiał zgadywać, wybierając najmniej ryzykowne i najbardziej prawdopodobne tłumaczenie. Oczywiście, nie mając wszechwiedzy, tłumacz będzie popełniał błędy.
Oto prawdziwa historia: firma tłumaczeniowa została kiedyś poproszona o przetłumaczenie na język rosyjski skryptów do materiałów szkoleniowych. Klient nie dostarczył żadnych filmów, więc tłumacz musiał kierować się własnym osądem przy tłumaczeniu pliku tekstowego. Tłumaczenie zostało ukończone, klient zatrudnił aktorów głosowych i każdy z nich osobno nagrał swoją część scenariusza. Następnie poszczególne części zostały zlepione w całość, a film szkoleniowy wysłano do tłumacza w celu ostatecznego sprawdzenia. Dopiero wtedy odkryto, że jedna z postaci jest kobietą, ale w tłumaczeniu pozostałe postacie mówią do niej tak, jakby była mężczyzną. Był to nieco zabawny, ale bardzo kosztowny błąd, ponieważ aktorzy musieli całkowicie przerobić swoje podkłady głosowe, korzystając z poprawionego scenariusza.
Aby upewnić się, że tłumaczenie Twojej strony internetowej lub oprogramowania nie zawiera takich ślepych błędów, zawsze dostarczaj odpowiednie materiały referencyjne, aby jasno zilustrować kontekst tekstu. Jest to szczególnie ważne w języku rosyjskim i podobnych językach, w których końcówki wyrazów są bardzo zróżnicowane.
W JĘZYKU ROSYJSKIM UNIKAJ ZNAKÓW ZASTĘPCZYCH;
ŁAMIĄ ONE ZASADY GRAMATYKI
Placeholdery są często używane do wstawiania zmiennych do wiadomości generowanych przez system.
Na przykład, w interfejsie czatu możesz zobaczyć coś takiego jak "Mary powiedziała:" lub "John powiedział:" System po prostu wstawia imię do standardowego
Jest to dość wygodne w języku angielskim, ale może stworzyć wiele niezręczności w języku rosyjskim. Na przykład, jeśli
Jeśli rozważają Państwo lokalizację swoich treści na język rosyjski, proszę starać się unikać stosowania placeholderów, ponieważ znacznie obniżą one jakość tłumaczenia. Inną opcją byłoby uwzględnienie wszystkich możliwych wariantów i stworzenie osobnych "placeholderów
PUNTUACJA
Zasady użycia przecinków, dwukropków, kropek, znaków zapytania, cudzysłowów itp. w języku rosyjskim są zupełnie inne niż w angielskim. Jeśli więc widzisz przetłumaczone rosyjskie zdanie z inną interpunkcją na końcu, nie zawsze jest to błąd.
Na przykład, tytuły mogą kończyć się dwukropkiem w języku angielskim, ale dwukropki nigdy nie są używane w tytułach w języku rosyjskim. Myślniki i dwukropki w tekście ciągłym są używane w zupełnie inny sposób. W języku angielskim używa się pojedynczych lub podwójnych cudzysłowów ('', ""), podczas gdy w języku rosyjskim zazwyczaj używa się tak zwanych szewronów (""). Symbol cala (") nie jest w ogóle używany, ponieważ osoby rosyjskojęzyczne nie znają imperialnych jednostek miary i symbol ten byłby mylnie interpretowany jako prosty podwójny cudzysłów. Znak dolara ($) jest umieszczany po liczbach i musi być oddzielony spacją, np. 100$, a nie 100$. Lista przykładów mogłaby się ciągnąć w nieskończoność.
ZOSTAW WIĘCEJ MIEJSCA NA TŁUMACZENIE NA JĘZYK ROSYJSKI;
JEST ONO ZAZWYCZAJ DŁUŻSZE NIŻ ANGIELSKIE
Przeciętne rosyjskie słowo zawiera 7,2 symboli, podczas gdy przeciętne angielskie słowo zawiera 5,2 symboli. Rosyjskie zdania zazwyczaj zawierają mniej słów, ponieważ nie mają partykuł i nie używają tak wielu przyimków, ale i tak stają się dłuższe, kiedy tłumaczysz je z angielskiego na rosyjski. Średnio, liczba znaków wzrośnie o 20%, chociaż niektóre zdania mogą być dwa razy dłuższe.
Może to stwarzać wiele problemów, ponieważ czasami oznacza to, że musisz przeprojektować swoje piękne dokumenty i prezentacje dla rynku rosyjskiego, tj. dodać więcej stron, zmienić rozmiar czcionki, dać więcej miejsca na podpisy, itp. Sprawy komplikują się jeszcze bardziej, gdy lokalizujesz elementy menu na swojej stronie internetowej lub w oprogramowaniu. Na przykład, przycisk "Wyślij" może być dwa razy dłuższy ("Отправить"): jeśli nie masz na to miejsca, masz kłopoty!
Czasami tłumacze muszą skracać tłumaczenie poprzez skracanie słów lub pomijanie części znaczenia, aby zmieścić się w przeznaczonym na to miejscu. Jest to jeden z powodów, dla których "proszę" znika w rosyjskim interfejsie użytkownika: pominięcie go jest wspaniałą okazją do skrócenia tekstu bez większej straty. Ale czasami tłumacz zostaje przybity do ściany i musi skracać słowa, np. "Отправить" zamienia się w "Отпр". Robi się to naprawdę paskudne, gdy trzeba przetłumaczyć ważny zwrot, jak "Wyślij wiadomość e-mailem" na "Отпр. сбщ. эл. почтой" (zamiast "Отправить сообщение электронной почтой"). To tak bardzo frustruje użytkowników końcowych, że po prostu przełączają swoje urządzenie lub oprogramowanie z powrotem na angielski interfejs użytkownika.
Jak widać, tłumaczenie na język rosyjski to często nie tylko zastępowanie tekstu. Może ono również obejmować przeprojektowanie dokumentacji produktu i interfejsu użytkownika.
